ثبت آثار میراث جهانی یونسکو
پس از سال‌ها تلاش حرفه‌ای در مسیر روند اجرایی ثبت جهانی مجموعه تاریخی فرهنگی سعدالسطنه در یونسکو با عنوان اولین اثر ثبت جهانی در استان قزوین، بی‌شک می‌توان گامی ارزنده در ارتقاء شأن و جایگاه میراث فرهنگی کشور در جوامع بین‌المللی برداشت. این مجموعه بی‌نظیر قاجاری با وسعت 2/6 هکتار، با برخورداری از ویژگی‌های مورد تأیید مرکز میراث فرهنگی پس از ارائه جزئیات و راهکارهای تجمیعی دستگاه‌های مرتبط جهت تسریع در معرفی، ثبت، حمایت وحفاظت چتر جهانی بی شک شایسته عنوان غرور آفرین ثبت جهانی خواهد بود.
اهداف و مزایای ثبت جهانی 1. مراقبت از اثر طی یک مشارکت جهانی توسط کشورهای عضو کنوانسیون 2. تبادل و تعامل تجربه‌های جهانی به ارتقاء سطح کارشناسی و کمک‌های مالی و فنی 3. تشکیل کمیته‌های محافظت جهت بحث و گفت‌وگو با هدف تقویت بنیان‌های نظری 4. اثر از اهمیت جهانی برخوردار می‌شود و کنوانسیون میراث جهانی نگاه ویژه‌ای به آن دارد 5. دستیابی به صندوق میراث جهانی جهت کمک‌های فوری 6. بهره‌مندی از برنامه‌های طراحی و اجرایی بین‌المللی 7. افزایش رونق گردشگری به واسطه شناخت بیشتر اثر توسط مردم و گردشگران جهان
میراث جهانی چیست و چه اهمیتی دارد؟ میراث جهانی یونسکو (به انگلیسی: World Heritage Sites) نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ 16 نوامبر 1972میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسان‌های روی زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، هستند. بر پایه این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌عنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقی‌ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. مکان‌های میراث جهانی ثبت‌شده در سازمان یونسکو، مکان‌هایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه یا شهر هستند.
میراث جهانی چطور تعریف می‌شود؟ در سال 1972 نگرانی برآمده از تهدیدهای روز افزون میراث فرهنگی و طبیعی و میل به ارائه حمایت‌های بین‌المللی سازمان یافته برای حفظ اماکن و ارزش‌های میراث جهانی موجب شد که کنفرانس عمومی یونسکو قرارداد ویژه‌ای را مورد حفظ میراث طبیعی و فرهنگی جهانی بپذیرد. هدف از این قرارداد حفظ اماکنی است که ارزش قابل توجه جهانی دارند. فهرست میراث جهانی تدوین شده براساس این قرارداد مورد بررسی قرار گرفت. این فهرست اماکن میراث را نشان می‌دهد که به عنوان منابع معتبر بین‌المللی شناخته شده‌اند. بنابراین نیاز به توجه و حفاظت اساسی دارند. تمام این منابع نشان دهنده تنوع غنی میراث فرهنگی جهانی هستند و در نتیجه ارزش ها و مفاهیم آموزشی متعددی نیز دارند. با توجه به مفاد قرارداد میراث فرهنگی عبارت است از جانمایی یادبود، گروه ساختمان‌ها و مکان‌های مختلف این مکان ها به شکل ذیل تعریف می‌شود. 1. بناهای یادبود: آثار معماری، آثار مجسمه سازی و نقاشی، عناصر و سازه‌های باستان‌شناسی،کتیبه‌ها، حفاری در غارها و ترکیب شاخصه‌هایی از دیدگاه علمی، هنری و تاریخی، ارزش جهانی زیادی دارند. 2. مجموعه ها: گروه‌های مجزا و یا پيوسته ساختمانی که به دلیل معماری، هماهنگی و جایگاهشان در منظره طبیعی، از دیدگاه علمی، هنری و تاریخی، دارای ارزش جهانی هستند. 3. اماکن: آثار انسانی و یا ترکیب آثار طبیعی و انسانی و مناطق شامل اماکن باستان‌شناسی که از دیدگاه مردم شناسی، قوم شناسی، زیبایی شناختی و تاریخی ارزش جهانی دارند.
نقش یونسکو: مرکز میراث جهانی یونسکو به عنوان دبیرخانه کمیته میراث جهانی عمل می‌کند و از محل بودجه میراث جهانی می‌تواند برای اهداف مختلف به کشورهای عضو، کمک مالی کند. این کمک شامل کمک‌های آموزشی، فنی و تجهیزاتی است. چگونگی استفاده از این کمک‌ها توسط کمیته جهانی تعیین و برای عموم اعلام می‌شود. سرمایه گذاری در زمینه کمک فنی و یا مرمت فقط درصورتی انجام خواهد شد که برنامه‌های مدیریتی تصویب شده و گزارش تخصصی از شرایط محل فواصل منظم و باتوجه به دستورات کمیته میراث جهانی برای کمیته فرستاده شود.
میراث جهانی یونسکو در ایران: 1.چغازنبیل- خوزستان 2. تخت جمشید- فارس 3. میدان نقش جهان- اصفهان 4. تخت سلیمان- آذربایجان غربی 5. بم- کرمان 6. پاسارگاد- فارس 7. گنبد سلطانیه- زنجان 8. سنگ نبشته بیستون- کرمانشاه 9. مجموعه آثار رهبانی ارامنه ایران- آذربایجان شرقی-غربی 10. سازه‌های آبی شوشتر- خوزستان 11. بازار تبریز- آذربایجان شرقی 12. آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی- اردبیل 13. باغ ایرانی 14. مسجد جامع اصفهان- اصفهان 15. برج گنبد قابوس- گلستان 16. کاخ گلستان- تهران 17. شهر سوخته- سیستان و بلوچستان 18. میمند شهر بابک- کرمان |
ثبت مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدالسلطنه قزوین در غالب پرونده ثبت جهانی کاروانسراهای ایران
ثبت آثار میراث هر کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو، علاوه بر شناسایی آن اثر در بعد بین‌المللی و کمک به رشد روزافزون گردشگری فواید زیادی در بعد ملی دارد.
